Prace geograficzne

Zapis fotograficzny wędrówki Słońca

Celem pracy było zaobserwowanie zmian w położeniu Słońca nad horyzontem w ciągu roku, a w dalszej perspektywie także porównanie tych obserwacji z poczynionymi przez naszych kolegów ze szkół partnerskich. Prezentowane tutaj zdjęcie były robione na Lipskiej Górze w samo południe.

Wykonanie: Damian Włodarczyk z zespołem uczniowskim: Karol Maluchnik, Mariusz Król, Mateusz Dąbrowicz, Patryk Cichy

Prezentacja pracy

Nasi uczniowie wykonali również zegar słoneczny z granitu. Na tarczy wygrawerowano polskiego husarza.

Jak zrobić zegar słoneczny

Przygotuj deskę o kształcie około 30 cm2. Używając cyrkla lub ołówka zawiązanego na końcu nitki narysuje koło o średnicy (.) na środku deski. Na środku koła przyklej lub przymocuj drewnianą szpulkę z nawiniętą nitką. Upewnij się, że otwór w środku szpulki jest dokładnie nad środkiem koła. Umieść zaostrzony ołówek gumką w dół w otworze szpulki. Możesz zwężyć końcówkę ołówka nożem lub papierem ściernym i usunąć gumkę, aby ołówek zmieścił się w otworze.

Przy jednym z rogu deski wbij lekko gwóźdź. Upewnij się, że gwóźdź jest wystarczająco długi, żeby wystawać wyżej, niż wierzchołek szpulki.

W słoneczny dzień, dokładnie przed świtem, umieść deskę na parapecie wychodzącym na południe, otwartej przestrzeni albo w innym miejscu, gdzie promienie słoneczne dochodzą przez cały dzień. Spójrz przed siebie na wysokości wierzchołka szpulki, wybierz sobie jakiś przedmiot w odległości kilku metrów. Może być to np. krawędź okna znajdującego się w domu. Następnie postaw deskę tak, byś widział gwóźdź, ołówek i wybrany przedmiot w linii prostej. Postaw deskę w tej pozycji.

Kiedy tylko ołówek zacznie rzucać cień na deskę, zacznij obserwować godzinę na swoim zegarku lub posłuchaj uważnie radia. Kiedy tylko nadejdzie pierwsza pełna godzina, np. 7 rano, zrób ołówkiem ślad na desce dokładnie tam, gdzie pada czubek cienia. Oznacz go numerem 7. Postępuj tak samo o każdej pełnej godzinie, aż do zachodu słońca. Rysuj kreski i oznaczaj je numerami godzin, w których zostały zrobione. Na przykład o 4 po południu zrób ślad na wierzchołku cienia rzucanego przez ołówek i przypisz mu numer 4. Zakończysz swój zegar oznaczeniem ostatniej pełnej godziny przed zachodem słońca.

Kiedy będziesz chciał użyć zegara, umieść go w dokładnej tej samej pozycji, w jakiej umieściłeś go na początku. Żeby to zrobić, spójrz na ołówek, gwóźdź i wcześniej wybrany przedmiot, tak jak wtedy, gdy robiłeś to wcześniej. Jeżeli tworzą linię prostą, postaw zegar w tej pozycji.

Aby odczytać czas, zobacz gdzie pada wierzchołek cienia ołówka. Przypuśćmy, że znajduje się w połowie drogi między 10 a 11 numerem na desce. Jest wtedy 10:30. Jeśli cień znajduje się w 3/4 odległości między 2 a 3, jest wtedy 2:45.

Po około dwóch tygodniach Twój zegar nie będzie już wskazywał czasu dokładnie. Każdego tygodnia przez sześć miesięcy od czasu kiedy zrobiłeś zegar, będzie on stawał się coraz mniej dokładny. Dlaczego zmienia się dokładność Twojego zegara słonecznego?

Ponieważ Ziemia krąży na orbitach wokół Słońca, a długość tych orbit zmienia się. Czy to znaczy, że nie jesteśmy w stanie stworzyć zegara słonecznego dokładnego przez cały rok? Nie, ale to zabrało astronomii wiele wieków, by w końcu mogli nauczyć się, jak stworzyć dokładny zegar, a matematyka, jakiej użyli jest bardzo skomplikowana. Przekonasz się, że kiedy będzie zbliżał się czas, w którym upłynie rok od momentu, gdy stworzyłeś zegar, będzie on coraz bardziej dokładny. W dokładną rocznicę zrobienia zegara, będzie on ponownie wskazywał dokładny czas. Zegary słoneczne są bezużyteczne nocami i pochmurnymi dniami. Wcześniej używano dwóch innych wskaźników czasu, które miały wynagrodzić niedokładność zegarów słonecznych. Był to klepsydry i zegary wodne.