1. Historia jako nauka.
Pojęcia: źródło pisane (opisowe); źródło aktowe (normatywne); źródło epistolarne (listowe); źródło ikonograficzne; źródło statystyczne (np. wykres); źródło kartograficzne (mapa); źródło materialne (rzeczowe); źródło wykopaliskowe; budowle (architektonika); prehistoria; historia;
- Tabela z liczbowymi wynikami badań społecznych na temat sytuacji materialnej Polaków w 2002 roku, jest przykładem źródła statystycznego .......
- Mapa Polski przedstawiająca wielkość miast w Polsce w 1935 roku, jest przykładem źródła ikonograficznego .......
- Prehistoria zajmuje się badaniem dziejów ludzkości z czasów, gdy nie było jeszcze źródeł pisanych .......
- Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 1997 roku jest przykładem źródła pisanego-historiograficznego .......
- Ateński Erechtejon jest obiektem architektonicznym .......
Zadania prawda - fałsz:
2. Najdawniejsze dzieje człowieka.
Chronologia: Ok. 5 mln - ok. 40 tys. p.n.e.
Pojęcia: antropogeneza; kreacjonizm; darwinizm (ewolucjonizm); hominizacja; homo habilis;
homo erectus; neandertalczyk; homo sapiens sapiens.
Postacie: Karol Darwin.
- Antropogeneza to powstanie i rozwój gatunku ludzkiego .......
- Homo habilis to człowiek zręczny .......
- Homo erectus to człowiek wyprostowany .......
- Nazwa Neandertalczyka pochodzi od nazw rzeki w Niemczech, gdzie odkryto szczątki tego człowieka .......
- Za kolebkę ludzkości uważa się kontynent afrykański .......
Zadania prawda - fałsz:
3. Człowiek zmienia sposób życia - rewolucja neolityczna.
Chronologia: 8 tys. p.n.e.
Pojęcia: epoka kamienie (paleolit, mezolit, neolit); epoka brązu; epoka żelaza; homo sapiens sapiens; Żyzny Półksiężyc; rewolucja neolityczna; Lascaux; Altamira.
Inne: skutki rewolucji neolitycznej; kolejne wynalazki: koło; garncarstwo, radło, zastosowanie zwierzat do prac polowych i innych.
- Mezolit to nazwa środkowej epoki kamienia .......
- Tak zwany Żyzny Półksiężyc obejmował tereny Mezopotamii, Syrii i Palestyny .......
- Nazwa Żyznego Półksiężyca jest synonimem obszarów, gdzie udomowiono zwierzęta i rozpoczęto uprawę zbóż .......
- Brąz jest stopem miedzi i cynku .......
- Lascaux i Altamira to nazwy jaskiń, w których znajdują się prehistoryczne malowidła .......
Zadania prawda - fałsz:
4. Starożytna Mezopotamia.
Chronologia: XVIII w. p.n.e., 587 p.n.e., 539 p.n.e.
Pojęcia: irygacja; Eufrat; Tygrys; Sumerowie; teokracja; zigguraty; Babilon; Babilonia;
kodeks hammurabiego; prawo talionu (równej odpłaty); pismo klinowe; Asyria; Niniwa; niewola babilońska.
Postacie: Hammurabi; Nabuchodonozor II; Cyrus II Wielki.
Inne: osiągnięcia cywilizacji mezopotamskiej (pismo, koło).
- Hammurabi stał na czele plemienia Amorytów .......
- Zigguraty to piramidy stożkowe, na których wzorowali się Egipcjanie .......
- Miasto Babilon położone było nad Tygrysem .......
- W Mezopotamii obowiązywał politeizm .......
- Za panowania Nabuchodonozora II rozpoczęła się niewola babilońska Żydów.......
Zadania prawda - fałsz:
5. Starożytny Egipt.
Chronologia: Ok. 3000 p.n.e., 1286 p.n.e.
Pojęcia: Egipt Górny; Egipt Dolny; zjednoczenie Egiptu; Nil; faraon; wezyr; Memfis; Teby;
nom-nomarcha; władza despotyczna; mastaba; piramida; Dolina Królów; Giza; pismo
demotyczne; pismo hieratyczne; pismo hieroglificzne; kamień z Rosetty;
politeizm; antropomorfizm; zoomorfizm; Horus; Ra; Ozyrys; Aton; Hetyci; Kadesz;
rydwany.
Postacie: Narmer (Menes); Dżoser; Cheops; Chefren; Mykerinos; Echnaton (Amenhotep IV); Nefretete; Ramzes II; Jean Champollion.
Inne: ustrój społeczny Egiptu; wierzenia Egipcjan; osiągnięcia cywilizacji egipskiej (kalendarz, pismo, budownictwo).
- Władcą, który zjednoczył Egipt był faraon Dżoser .......
- Pod Kadesz Egipcjanie walczyli z Hetytami .......
- Kamień z Rosetty przyczynił się do odczytania pisma hieroglificznego .......
- Ozyrys był bogiem opiekującym się rzemieślnikami .......
- Faraon Amenhotep IV wprowadził w Egipcie monoteizm .......
Zadania prawda - fałsz:
6. Starożytne Indie.
Chronologia: 2 tys. p.n.e.
Pojęcia: Indus; Ganges; Ariowie; kasty; braminizm; hinduizm; buddyzm; Wisznu; Sziwa;
nirwana; reinkarnacja; sanskryt.
Postacie: Budda.
Inne: system kastowy; cyfry (arabskie).
- Przynależność do kasty w Indiach była dziedziczona w rodzinie .......
- Sanskryt był rodzajem pisma używanym w Indiach .......
- Pojęcie Nirwany jest kojarzone z Hinduizmem .......
- Budda to inaczej przebudzony .......
- Za głównych twórców kultury indyjskiej i systemu społecznego uchodzą Ariowie .......
Zadania prawda - fałsz:
7. Starożytne Chiny.
Chronologia: III w. p.n.e.
Pojęcia: Huang-ho; Jangcy; cesarz; wielki mur; konfucjanizm; taoizm.
Postacie: Konfucjusz; Lao-Tsy.
Inne: osiągnięcia cywilizacji chińskiej (papier, porcelana, proch strzelniczy).
- Huang-ho to inaczej żółta rzeka .......
- Cesarz w Chinach nazywany był synem niebios .......
- Jangcy to inaczej niebieska rzeka .......
- Wielki Mur chronił Chiny od najazdów z południa .......
- Pekin położony jest nad rzeką Huang-ho .......
Zadania prawda - fałsz:
8. Dzieje Izraelitów.
Chronologia: XI w. p.n.e., X w. p.n.e.
Pojęcia: Palestyna; Jordan; królestwo Izraela; Filistyni; Jerozolima; świątynia Salomona; niewola babilońska; judaizm; Stary Testament; Talmud; Tora; prorocy.
Postacie: Abraham; Mojżesz; Saul; Dawid; Salomon.
- Judaizm opiera się wyłącznie na Starym Testamencie .......
- Przejście przez Morze Czerwone związane jest z końcem niewoli babilońskiej .......
- Plemiona izraelskie zjednoczył Saul .......
- Pojęcie diaspory związane jest z rozproszeniem po świecie i emigracją Izraelitów .......
- Świątynie Salomona zburzyli rzymianie w I wieku .......
Zadania prawda - fałsz:
9. Pierwsze cywilizacje - podsumowanie.
Zagadnienia: rola wielkich rzek w powstawaniu pierwszych cywilizacji; powstanie i organizacja państwa: władza-administarcja-wojsko; oparcie się państwa na miastach; społeczny podział ról i hierarchia; wynalazek pisma (piktograficzne, ideograficzne, fonetyczne) i jego rola w państwie; system wierzeń; handel.
10. Grecja minojska i mykeńska.
Chronologia: 2 tys. p.n.e.
Pojęcia: Kreta; Knossos; pismo linearne A; mitologia (Minos, Minotaur, Ariadna, Tezeusz,
Dedal, Ikar); Achajowie; Mykeny; pismo linearne B; Dorowie.
Postacie: M. Ventris, J. Chadwick.
Inne: przejęcie przez Greków pisma spółgłoskowego od Fenicjan i dodanie do niego samogłosek.
- Cywilizacja minojska rozwijała się na Krecie i posługiwała się pismem linearnym B .......
- Cywilizację mykeńską stworzyli Dorowie .......
- Pismo linearne B nie zostało dotychczas odczytane .......
- Mykeny położone są niedaleko Aten .......
- Władcą Myken był Agamemnon .......
Zadania prawda - fałsz:
11. Polis greckie i Wielka Kolonizacja.
Chronologia: VIII-VI w. p.n.e.
Pojęcia: Hellada; Hellenowie; polis; metropolia-kolonia; monarchia; tyrania; oligarchia;
demokracja; agora.
Inne: przyczyny i skutki Wielkiej Kolonizacji; obszar Wielkiej Kolonizacji; typy
ustrojów miast greckich.
- Wielka Kolonizacja grecka rozpoczęła się w VIII w. p.n.e .......
- Podczas Wielkiej Kolonizacji Grecy rywalizowali z Fenicjanami .......
- Wielka Kolonizacja nie objęła basenu Morza Czarnego .......
- Tyrania to ustrój, w którym władzę sprawuje wąska grupa osób .......
- Kartagina została założona przez Greków .......
Zadania prawda - fałsz:
12. Ateny.
Chronologia: VII w. p.n.e., VI w. p.n.e., V w. p.n.e.
Pojęcia: Attyka; kodyfikacja praw (Drakon); strz ąśnięcie
długów (Solon); nowy podział terytorialny i początki demokracji (Klejstenes);
Zgromadzenie Ludowe (Eklezja); Rada Pięciuset; prytania; prytanowie; trybunały
sądownicze; kolegium strategów; strateg; demagog; ostracyzm; ostrakon.
Postacie: Drakon; Solon; Klejstenes; Perykles.
- W V w. p.n.e. wprowadzono zapłatę za pełnienie urzędu (np. sędziego) w Atenach .......
- Urząd stratega można było pełnić tylko jeden raz .......
- Sędziowie w Atenach byli wybierani spośród obywateli przez losowanie .......
- Portem morskim Aten był Pireus .......
- Ostracyzm był stosowany w Atenach raz w roku .......
Zadania prawda - fałsz:
13. Sparta.
Pojęcia: Lakonia; Spartiaci (Spartanie); periojkowie; heloci; 2 królów; Zgromadzenie
Ludowe (Apella); Geruzja; Eforowie; hoplita; falanga; sparta ńskie
wychowanie; lakoniczna wypowiedź.
Postacie: Likurg.
- Geruzja (rada starszych) składała się z 2 królów i 28 wybranych Spartan, spełniających cenzus wieku .......
- Heloci to chłopi zależni od Spartan .......
- Pojęcie lakonicznej wypowiedzi oznacza długą i kwiecistą mowę .......
- Pojęcia spartańskiego wychowania oznacza surowe traktowanie .......
- Likurg był legendarnym prawodawcą Sparty .......
Zadania prawda - fałsz:
14. Wojny grecko-perskie.
Chronologia: 499 p.n.e., 490 p.n.e., 480 p.n.e. (2) *, 479 p.n.e., 449 p.n.e. *liczba w nawiasie oznacza ilość ważnych wydarzeń w danym roku, w tym przypadku bitwy pod Termopilami i Salminą.
Pojęcia: powstanie jońskie; Miliet; Maraton; Termopile; Salamina; Plateje; triera; Delos; Ateński Związek Morski (związek delijski); pokój Kaliasza.
Postacie: Dariusz I; Datys i Artafernes; Militiades; Kserkses; Leonidas.
Inne: Persja: satrapia (satrapowie), Niniwa, Suza, Persepolis.
- Bitwa pod Maratonem była bitwą morską .......
- Powstanie jońskie to powstanie poleis greckich w Azji Mniejszej przeciwko Persom .......
- W ostatniej fazie bitwy w wąwozie termopilskim pod wodzą Leonidasa walczyli jedynie Spartanie .......
- Związek delijski przyczynił się do hegemonii Aten zarówno na morzu jak i w całej Helladzie .......
- Pokój Kaliasza kończący wojny grecko-perskie był korzystny dla Greków .......
Zadania prawda - fałsz:
15. Wojna peloponeska.
Chronologia: 431-404 p.n.e., 405 p.n.e.
Inne: przyczyny i przebieg wojny peloponeskiej; skutki wojny peloponeskiej.
- Wojna peloponeska toczyła się pomiędzy Atenami i Spartą o hegemonię w Helladzie .......
- Przez długi czas wojny żadna ze stron nie mogła zapewnić sobie przewagi nad przeciwnikiem i pokonać go .......
- W wojnie Ateny dominowały na morzu, a Sparta na lądzie .......
- Wojnę wygrała Sparta, zapewniając sobie przewagę poprzez pomoc Persji .......
- 5. Do decydującej bitwy na lądzie doszło w 405 r. p.n.e. pod Ajgospotamoj .......
Zadania prawda - fałsz:
16. Kultura Starożytnej Grecji.
Chronologia: 776 p.n.e.
Pojęcia: Akropol; Partenon; Erechtejon; Fidiasz; styl dorycki; styl jo ński;
styl koryncki; Lykejon; gaj Akademosa; igrzyska olimpijskie; olimpiada;
gimnazjon; politeizm; antropomorfizm; mity; filozofia; literatura; teatr;
rzeźba; historiografia grecka.
Postacie: Tales z Miletu; Heraklit z Efezu; Pitagoraz z Samos; Anaksymander; Anaksymenes; Demokryt; Arystoteles; Platon; Ajschylos;
Sofokles; Eurypides; Arystofanes; Fidiasz; Poliklet, Herodot; Tukidydes.
Inne: wierzenia greckie (Atena, Hades, Apollo, Posejdon, Demeter).
- Olimpiada to okres pomiędzy igrzyskami olimpijskimi .......
- Zakończenie kolumny w stylu doryckim miało formę liści akantu .......
- Gimnazjon był miejscem uprawiania ćwiczeń fizycznych .......
- Arystofanes był twórcą komedii .......
- Tukidydes opisał przebieg wojny peloponeskiej .......
Zadania prawda - fałsz:
17. Macedonia Filipa II i Aleksandra Wielkiego.
Chronologia: 338 p.n.e., 334 p.n.e., 333 p.n.e., 331 p.n.e.
Pojęcia: filipiki; Cheroneja; Granik; Issos; Gaugamela; Aleksandria; Muzeum; diadochowie;
Antygonidzi; Ptolemeusze; Seleucydzi, epoka hellenistyczna.
Postacie: Filip II; Demostenes z Aten; Dariusz III; Aleksander Wielki.
- Filip II był ojcem Aleksandra Wielkiego .......
- Po bitwie pod Cheroneją nastąpił okres hegemonii macedońskiej w Helladzie .......
- Wschodnią granicę imperium Aleksandra Wielkiego stanowiła rzeka Indus .......
- Dynastia Ptolemeuszy objęła władzę nad Azją Mniejszą po śmierć Aleksandra Wielkiego .......
- Epoka hellenistyczna nastąpiła po śmierci Aleksandra Wielkiego .......
Zadania prawda - fałsz:
18. Początki starożytnego Rzymu.
Chronologia: 753 p.n.e., 509 p.n.e., 264-146 p.n.e., 216 p.n.e., 202 p.n.e., 168 p.n.e., 146
p.n.e.
Pojęcia: Latynowie; Samnici; kolonie greckie (Tarent); pyrrusowe zwycięstwo; Kartagina; wojny punickie; kunktatorstwo, wojny macedońskie.
Postacie: Remus; Romulus; Pyrrus; Fabiusz Kunktator; Hannibal; Publiusz Kornelisz Scypion M łodszy
(Afrykański); Katon Starszy.
- Według tradycji, Rzym stał się republiką w 509 r. p.n.e .......
- Do 264 r. p.n.e. Rzym podbił cały Półwysep Apeniński .......
- Kolonie greckie w walce z Rzymem wspomagał władca Tarentu Pyrrus .......
- Katon Starszy nawoływał w swych mowach do pojednania z Kartaginą .......
- Po III wojnie punickiej Kartagina została zburzona .......
Zadania prawda - fałsz:
19. Rzym republikański-początki cesarstwa.
Chronologia: 73 p.n.e., 49 p.n.e., 48 p.n.e., 44 p.n.e., 31 p.n.e., 9 n.e.
Pojęcia: senat; zgromadzenia centurialne; zgromadzenia trybusowe; konsulowie; cenzor; pretor; edyl; kwestor; dyktator; trybun ludowy; patrycjusze; plebejusze; prowincje; namiestnik prowincji; powstanie Spartakusa; kryzys republiki; triumwiraty; wojna domowa; Rubikon; Farsalos; idy marcowe; pryncypat; pax romana, Las Teutoburski.
Postacie: Gajusz, Juliusz Cezar; Gnejusz Pompejusz; Brutus; Oktawian August; Marek Antoniusz; Kleopatra VII,
Warrus, Arminiusz.
Inne: przyczyny kryzysu republiki.
- Edyl zajmował się m.in. organizacją igrzysk w Rzymie .......
- Urząd dyktatora był pełniony przez 6 miesięcy .......
- Juliusz Cezar sławę zyskał jako zdobywca Hiszpanii .......
- Pod Farsalos starły się wojska Juliusza Cezara z wojskami Brutusa.......
- Oktawian August po przejęciu władzy zachował pozory ustroju republikańskiego, wprowadzając faktycznie Rzym na drogę cesarstwa .......
Zadania prawda - fałsz:
20. Rzym cesarski.
Chronologia: 106, 122, 212, 330, 395.
Pojęcia: legion; dominat; tetrarchia; limes; wał Hadriana, Dacja, Edykt Karakalli, Konstantynopol.
Postacie: Oktawian August; Trajan, Hadrian, Karakalla, Konstantyn Wielki; Teodozjusz Wielki, Dioklecjan.
- Zachodnia granica cesarstwa rzymskiego w Europie opierała się na Renie i Dunaju .......
- Za twórcę dominatu uważany jest cesarz Dioklecjan. Jego reformy ustrojowe zastąpiły pryncypat .......
- W 330 roku Konstantyn Wielki ogłosił Konstantynopol drugą stolicą cesarstwa.......
- Konstantyn Wielki podzielił w 395 r. cesarstwo na dwie części: wschodnią i zachodnią w celu lepszego zarządzania państwem .......
- Limes był rodzajem umocnień obronnych chroniących cesarstwo przed najazdami barbarzyńców ......
Zadania prawda - fałsz:
21. Kultura starożytnego Rzymu.
Pojęcia: Forum Romanum; Koloseum; Panteon; akwedukt; termy; amfiteatr; łuk triumfalny; gladiatorzy; romanizacja;
historiografia rzymska; prawo XII tablic.
Postacie: Gajusz Juliusz Cezar; Tytus Liwiusz; Tacyt; Wergiliusz; Horacy; Owidiusz; Cycero.
- Panteon był świątynią ku czci wszystkich bogów rzymskich .......
- Juliusz Cezar był autorem prac O ”wojnie scytyjskiej” i „O wojnie domowej” .......
- Łaźnie – termy – był również miejscem spotkań towarzyskich Rzymian .......
- Horacy był autorem „Eneidy” .......
- Oratorstwo to sztuka pięknej wymowy .......
Zadania prawda - fałsz:
22. Chrześcijaństwo.
Chronologia: 313, 392.
Pojęcia: Jezus Chrystus; Palestyna, Poncjusz Piłat; Stary Testament; Nowy Testament; gminy chrześcijańskie, prześladowania chrześcijan; Edykt Mediolański; zakaz kultów pogańskich w cesarstwie.
Postacie: Konstantyn Wielki; św. Paweł z Tarsu; Neron; Galba; Teodozjusz Wielki.
- Poncjusz Piłat był rzymskim namiestnikiem Syrii .......
- Paweł z Tarsu przeforsował decyzję o przyjmowani do gmin chrześcijańskich wiernych spoza społeczności żydowskiej .......
- Edykt Mediolański zalegalizował chrześcijaństwo w cesarstwie rzymskim .......
- Do prześladowań chrześcijan dochodziło m.in. za panowania cesarzy Nerona, Galby i Dioklecjana ......
- Zakaz sprawowania kultów pogańskich wydał Teodozjusz Wielki w 392 r ........
Zadania prawda - fałsz:
23. Upadek cesarstwa zachodniorzymskiego.
Chronologia: 378, 410; 451, 455; 476.
Pojęcia: uzurpatorzy; psucie monety; Hunowie; Wizygoci; Wandalowie; detronizacja.
Postacie: Walens, Fritigern, Alaryk, Aecjusz, Teodoryk, Attyla, Genzeryk, Romulus Augustulus; Odoaker.
Inne: przyczyny upadku cesarstwa zachodniorzymskiego.
- Najsłynniejszym wodzem Hunów, którzy wywołali wielką wędrówkę ludów i przyczynili się do upadku cesarstwa zachodniorzymskiego, był Attyla .......
- Rzym w 410 r. złupili Hunowie .......
- Rzym w 455 r. złupili Wizygoci .......
- Ostatnim cesarzem rzymskim na zachodzie był Romulus Augustulus .......
- Upadek cesarstwa zachodniorzymskiego nie oznaczał upadku cesarstwa na wschodzie .......
Zadania prawda - fałsz: